Thursday 30 June 2016

Composting....A simple method

कम्पोस्टिंग 


कम्पोस्टिंग म्हणजे विघटन करून  (decompose ) वेगळ्या पदार्थात रूपांतर करणे .कम्पोस्टिंग म्हणजे सोप्या भाषेत ओल्या कचऱ्या पासून माती तयार करणे . त्यात घरच्या घरी भाजीपाला व फुलझाडे लावू शकतो किंवा कोणालाही खत म्हणून देऊ शकतो .
आमचा केटरिंग चा business आहे, त्यामुळे ओला कचरा खुप मोठ्या प्रमाणावर तयार होतो. ओला कचरा 2 प्रकारचा असतो ,
 १. भाज्यांची व फळांची  साले, देठे,बिया , टरफले इत्यादी . 
२. खर्कटे ज्यात उरलेले शिजवलेले अन्न , पानात टाकलेले पदार्थ इत्यादी
ह्या दोन्ही प्रकारच्या कचऱ्याला वेग वेगळी ट्रीटमेंट देणे आवश्यक असते कारण शिजवलेल्या अन्नात पाण्याचा अंश जास्त असतो . त्याला वास येण्याची शक्यता असते .

आम्ही जी पद्धत वापरतो ती aerobic पद्धत आहे , म्हणजे ज्यात हवा खेळणे आवश्यक आहे . दुसरी एक पद्धत आहे की ज्यात कचरा पूर्ण झाकून ठेवावा लागतो म्हणजे डबा बंदच ठेवायचा . म्हणजे लोकांना एक भीती असते की कचरा म्हणजे घाण घरात कस ठेवायचे अशी . ही पद्धत फ्लॅट साठी जास्त उपयुक्त आहे . त्यात  कार्बन डाय ऑक्साईड मधे वाढणाऱ्या जंतूंची वाढ केली जाते . आपल्या ग्रुप वरचे अनिरुद्ध देशपांडे याची माहिती देऊ शकतील . त्यासाठी त्यांनी विशिष्ट कल्चर ही विकसित केले आहे .

पहिल्या प्रकारचा कचरा जिरवायला जास्त काही त्रास पडत नाही ,वास नाही. फार मेहनत ही करावी लागत नाही . जर तुमच्याकडे जमीन असेल तर फारच सोपे काम आहे .दोन मोठे खड्डे खणावेत .  किती खोल, रुंद इत्यादी तुमच्याकडे असणारी जागा व कचऱ्याचा आकारमान ह्यावर अवलंबून आहे . त्यात रोज हा कचरा टाकून त्यावर थोडी माती टाकून देणे . खड्डा भरल्यानंतर साधारण एक महिन्याने त्यात पूर्ण खत तयार झाले असेल . त्या खड्ड्यावर रोज थोडे पाणी शिंपडणे आवश्यक आहे . पावसाळ्यात गरज नाही . पहिला खड्डा भरल्यानंतर दुसऱ्या खड्ड्यात ह्याच प्रकारे कचरा घालणे .

जर जमीन नसेल , गच्चीत कुंडीत अथवा वाफ्यात कचरा जिरवयचा असेल तर  -
कुंडीत अथवा वाफ्यात नारळाच्या शेंड्या खाली घालाव्यात . कुंडी ला खाली व आजु बाजूला भोंके असणे आवश्यक आहे जेणेकरुन हवा खेळेल व् खालून कंपोस्ट टी बाहेर पडू शकेल. त्यावर मातीचा किंवा लाकडाच्या भुश्श्या चा थर द्यावा . ह्याचे कारण कम्पोस्ट मधून येणारा रस (कम्पोस्ट टी ) ह्यात मुरतो बाहेर येत नाही  नाहीतर कुंडी तिकाटण्यावर ठेऊन खाली एक पातेले ,ट्रे ठेवावा की ज्यात कंपोस्ट टी जमेल .रोज तो झाडांना घालून टाकावा . ह्यात खूप कस असतो . ह्याचा कीटक नाशक म्हणून ही उपयोग करता येतो . कम्पोस्ट टी मधे पाणी मिक्स करून फवारणी करावी .
ह्या कुंडीवर झाकण ठेवण्याची गरज नाही .

खरकटं अशाच पद्धतीने जिरवता येईल पण त्याच्या कुंडीवर झाकण ठेवणे आवश्यक आहे , शिवाय त्यावर वजन ठेवणे ही आवश्यक आहे . अशासाठी की उंदीर ,घुशी येऊ नयेत .
घरगुती खर्कटे खूप कमी प्रमाणात असते .त्यामुळे त्यासाठी खरं तर वेगळी पद्धत करण्याची गरज नाही . १ नंबर व २ नंबर कचरा एकत्र करूनही जिरवता येईल .

पण आमच्या कडे हॉल मधील ५०-१०० लोकांच्या जेवणाचा खर्कट्याचा कचरा असल्यामुळे आम्हाला तो वेगळा जिरवावा लागतो .
खर्कट्याच्या कचऱ्यात पाणी खूप प्रमाणात असल्यामुळे तो थोडा कोरडा करण्याची आवश्यकता असते .त्यामुळे त्यात सम प्रमाणात लाकडाचा भुस्सा ,वाळलेला पाला पाचोळा ,नारळाच्या शेंड्या घालाव्यात . आम्ही तो कम्पोस्टर मधे कल्चर  घालून रोज फिरवतो . फिरवल्यामुळे तो ओला ,कोरडा कचरा चांगल्या पद्धतीने एकत्र होतो , व त्यातील जास्त पाण्याचा अंश शोषला जातो .  कम्पोस्टर म्हणजे एक सिंटेक्स ची टाकी आहे की ज्याला हॅन्डल्स बसवलेली आहेत . कौस्तुभ याद्रे यांनी विकसित केलेला आहे .

कौस्तुभ याद्रे  यांचा फोन नंबर : ९६ ०४ ०४ ६९ ८३

जर कम्पोस्ट ला वास येत असेल तर कम्पोस्टिंग व्यवस्थित होत नाही असे समजावे . वास येत असल्यास कोरडेपणा वाढवावा म्हणजे भुस्सा जास्त घालावा .

अनिरुद्ध देशपांडे यांनी कम्पोस्टिंग साठी दिलेला एक फॉर्म्युला आहे, तो म्हणजे ATM म्हणजेच  Air,Temperature, Moisture.
म्हणजे कम्पोस्ट मधे हवा खेळणे आवश्यक आहे, त्यामुळे कचरा वर खाली करावा लागतो. पण 1 नंबर च्या कचऱ्या मधे असे करणे आवश्यक नाही. तुमचे खर्कटे घरगुती असल्यामुळे अगदी कमी प्रमाणात असणार ,त्यामुळे अस वेगळे करण्याची गरज नाही.
वर खाली केले नाही तरी चालते ,फक्त कम्पोस्टिंग व्हायला दिवस जास्त लागतात,बाकि काही नाही.

Temperature - योग्य ताप मान राखणे आवश्यक आहे. खुप थंड असेल तर कम्पोस्टिंग होत नाही.

Moisture : पाणी जास्त झाल्यास कम्पोस्टिंग होत नाही. फक्त ओलावा पाहिजे , पाणी साठायला नको.
सर्वात महत्वाचे म्हणजे तुम्ही स्वतः कंपोस्टिंग ला छोट्या प्रमाणात का होईना सुरुवात करावी . बरेच लोक असे आहेत की जे नुसत्या शंकाच विचारत बसतात पण कधीही सुरुवात करत नाहीत . तुम्ही जोवर सुरुवात करणार नाही तोवर तुम्हाला चुका समजणार नाहीत .

BY
Amod Rahalkar

Tuesday 22 March 2016

Information : Bird Rescue & related Pakshimitra Contact details

Tips on Bird Rescue
  • जखमी पक्षी सापडला की पहिल्यांदा गर्दी बाजूला करून त्याला शक्यतो अंधारात एकटा ठेवणे.
  • शक्यतो उचलु नये पक्षी. कुठला आहे त्यावर ते अवलंबून आहे.
  • मोठा शिकारी पक्षी असेल तर उचलायला जाऊ नका, कारण त्याची नखे तुम्हाला लागू शकतात. 
  • आणी तो ही attack करू शकतो कारण त्याला कळत नाही की तुम्ही त्याला मदत करत आहात हे.
  • पण छोटा पक्षी असेल तर हलक्या हाताने उचलून अंधरात , खोलीत खिड़की जवळ ठेवावा.  नाहीतर त्याची शिकार होऊ शकते.
  • बरेच वेळा ते घाबरलेले असतात , ते थोड्या वेळाने आपो आप उडून जातात.
  • कृपा करून त्यांना अजिबात खायला, पेयला चोचित कोम्बू नका.
  • बरेच वेळा पाणी घालताना त्यांच्या श्वास नलिकेत पाणी जाते.
  • तुम्ही अजिबात ट्रीटमेंट देऊ नका, कात्रज ओर्फनेज ला फोन करा.


 जखमी पक्षी सापडला तर खालील नंबर वर फोन करावा.

दीपक सावंत : ९५९५३६६२४५ 
दीपक सावंत जखमी पक्षांवरील उपचारा संधर्भात कार्यशाळा घेतात।

अनुज खरे 
8007976337 

Pakshimitra Call centre for Injured birds
 9223050607

Katraj Orphange
2024370747

Saturday 5 March 2016

घन जीवामृत... By Neela Panchpor

सेंद्रिय शेती/ बागकाम करणाऱ्यांसाठी जीवामृत हे वरदानच आहे. झाडांसाठी ते उत्तम पारंपारिक सेंद्रिय खत समजले जाते. 
यामध्ये द्रव जीवामृत आणि घन जीवामृत असे दोन प्रकार आहेत.


या दोन्ही मधील महत्त्वाचा फरक म्हणजे टिकाऊपणा.
द्रव जीवामृत हे तयार केल्यापासून चवथ्या दिवशी वापरले तर त्याचा संर्वोत्तम फायदा होतो, त्यानंतर त्याचे गुणधर्म कमी होत जातात. या तुलनेने घनजीवामृत सहा महिन्यापर्यंत छान टिकते.

घनजीवामृत तयार करण्याची पद्धत खालील प्रमाणे :-
देशी गाईचे शेण       10 kgs.
देशी गाईचे गोमूत्र    500 ml.
डाळीचे पीठ           200 gms.
नैसर्गिक गूळ।         200 gms.
मूठभर माती

 हे सर्व एकत्र करून घ्यावे. त्याच्या गोवऱ्या नाहीतर ढीग करून सावलीत वाळवून पोत्यात भरून ठेवावे.
कुंडीत झाडांना घालताना अंदाजे मूठभर असे मातीच्या वरच्या थरात मिसळून घालावे. घालताना मातीत ओलावा असणे हितकारक आहे.
घनजीवामृत मधील पोषक द्रव्यांचा हवेशी सम्पर्क आला तर ते गुणधर्म कमी होऊ नयेत म्हणून घातल्यानन्तर त्यावर mulching करणे फायद्याचे ठरते.

Step 1

Step2


Step 3

Step 4



Article By
Neela Panchpor




जीवामृत....माहिती व कृती--: By Suchitra Diwan


बागेचे नंदनवन बनविणारे जीवामृत

आपली बाग नेहमीच फळाफुलांनी बहरलेली असावी असे कायमच आपल्याला वाटतअसते आणि त्यासाठी आपले बागेत सतत
नवनवे प्रयोग चालू असतात.आम्हालाही जीवामृतची माहिती मिळाल्यावर त्याचाआमच्या बागेत प्रयोग करून पाहिला आणि जीवामृत मुळे आमची बाग सतत फळलेली आणि फुललेली दिसू लागली.



जीवामृतची आमची कृती--:


१ किलो देशी गायीचे शेण(शेण ताजे असावे)
१ लिटर देशी गायीचे गोमूत्र (शिळे असले तरी चालते)
१०० grm सेंद्रिय गूळ (जुना गूळ उत्तम)
१०० grm कुठल्याही डाळीचे पिठ     
    १ मूठ बागेतली माती
   १० लिटर पाणी
वरील सर्व जिन्नस एकत्र करून चांगले ढवळावे.
व सावलीत झाकून ठेवावे.दररोज सकाळ 
संध्याकाळ clock wise ढवळावे.५ व्या
किंवा ११व्या दिवशी वापरावे.वापरताना ते
डायल्यूट करून वापरावे.१ लि जीवामृत+१० लि
पाणी असे डायल्यूट करून मोठ्या झाडांना
१ लि.व लहान झाडांना १ फुलपात्रे असे घालावे.
जीवामृत घालताना झाडांची माती ओली असावी
(जीवामृत घालण्यापूर्वी झाडांना पाणी घातलेले
असावे) दर २१ दिवसांनी रिपिट करावे.


जीवामृतच्या इतर काही कृती:
१ घळसासी कृती:
वरील मिश्रणात अंडी व दही
   पण घालतात.
२संदीप चव्हाण: १०लि जीवामृतधे ५० grmमध
                       व १००grm ताजे दही घालावे
                     असे सांगतात
३सुभाष पाळेकर:
घन जीवामृत: गाय व बैल यांचे शेण प्रत्येकी
अर्धा किलो
१०grm सेंद्रिय गूळ किंवा फळांचा रस
१० grm बेसन 
हे  सर्व एकत्र करून सावलीत ढिग लावणे,
४८ तासांनंतर उन्हात वाळवणे

जीवामृतसाठी देशी गायीचेच शेण का वापरावे
असा प्रश्न अनेकजण विचारतात.त्याची 
तज्ञांनी सांगीतलेली कारणे पुढील प्रमाणे

मा.श्री.खकेसरांनी त्यांच्या 'मातीचे स्वरूप व
सेंद्रिय खते'
या पुस्तकात देशी गायीच्या शेणाचे
महत्व  सांगताना पुढिल मुद्दे मांडले आहेत
१: गायीचे शेण उष्णता रोधकाचे काम करते
२: रशियन शास्त्रज्ञांचा निष्कर्ष : गायीच्या 
शेणामधे रेडिएशन शोषून घेण्याची शक्ती आहे
३: जर्मन शास्त्रज्ञांचा अहवाल: गायीच्या शेणाच्या
सारवण्याने भारतुय स्त्रियांची जीवनसत्व B12
ची आवश्यकता पूर्ण होते.हातावाटे व पायावाटे
B12 शरीरात जाते
४: रोग प्रतिकारक शक्ती मोठ्या प्रमाणात आहे
५: सायने ता.मालेगाव,जि. नाशिक येथील
श्री जितेंद्र कुटुमुटिया यांनी गायीच्या १grm
शेणात ३३कोटी जिवाणू आहेत असे अभ्यासले
आहे,त्यामुळे गायीत ३३ कोटी देव आहेत ही
संकल्पना दृढ झाली असावी.३३कोटी मधे
कोटी ही संख्या नसून कोटी म्हणजे प्रकार 
आसेही ते म्हणतात,म्हणजे ३३प्रकारचे जीवाणू
गायीच्या शेणात असतात असे म्हणता येईल.


श्री पळेकर सरांच्या मार्गदर्शनानुसार जीवामृतची
फवारणी पुढील प्रमाणे करावी:

१: १०लि पाणी+२००mlजीवामृत(गाळून घ्यावे)
     नंतर २१ दिवसांनी 
२: १० लि पाणी +५००ml जीवामृत
      पुन्हा २१दिवसांनी 
३: १० लि पाणी+७५०ml जीवामृत
४: १० लि पाणी +२००आंबट ताक
     पुन्हा २१ दिवसांनी 
५: १० लि पाणी + १ लि जीवामृत
     अशा प्रकारे ५ फवारण्या कराव्यात


Article By
Suchitra Diwan

Wednesday 18 November 2015

Honey Bees.... Article By Amit Godse



Fun Facts About Honey Bees!!!!!!

Once Prof. Albert Einstein had said " If the honeybees disappear off the surface of the globe, then man would have only four years of life left.. No bees..no pollination, no plants,  no animals.. no man".


  • Many plants rely on insects like bees in order to be pollinated; which is why they provide nectar to say thanks


  • Bees are the only insect in the world that make food that people can eat


  • Honey contains all of the substances needed to sustain life, including enzymes, water, minerals and vitamins

  • Eating honey can help you smarter! It is the only food to contain ‘pinocembrin’ that is an antioxidant that improves brain function

  • One bee will only make 1/12 of a teaspoon on honey in its entire life



  •  A colony of bees can contain between 20,000 and 60,000 bees, but only one queen bee

  • A bee’s wings beat 190 times a second, that’s 11,400 times a minute!

  • Worker bees, who are all female, are the only ones who will attack you, and only if they feel threatened

  • It has been estimated that it would take 1,100 bee stings to produce enough venom to be fatal

  • Each colony smells different to bees, this is so they can tell where they live!

  • It would take 1,100 bees to make 1kg of honey and they would have to visit 4 million flowers

  • There are 900 cells in a bee’s brain

  • The queen bee will lay around 1,500 eggs a day

  • Bees have two separate stomachs; one for food and another just for nectar

  • Honey has natural preservatives so that it won’t go bad

  • A third of all the plants we eat have been pollinated by bees

  • Bees have been around for more than 30 million years

  • Bees communicate by smells called ‘pheromones’ and by performing special ‘dances’

  • Bee keepers only take the honey that the bees do not need, but this can be as much as 45kg from one hive!

  • There are lots of different types of honey which taste different depending on the flowers used to make it.

·         Honey never spoils. No need to refrigerate it. It can be stored unopened, indefinitely, at room temperature in a dry cupboard.

·         Honey is one of the oldest foods in existence. It was found in the tomb of King Tutankhamun and was still edible (a little dry) as honey never spoils because it is naturally anti microbial. (Anti fungal, anti bacterial, anti everything nasty) which is why it's also such an incredible healer.

·         Due to the high level of fructose, honey is 25% sweeter than table sugar . . .

·         Honey is created when bees mix plant nectar, a sweet substance secreted by flowers, with their own bee enzymes.

·         To make honey, bees drop the collected nectar into the honeycomb and then evaporate it by fanning their wings.

·         Honey has different flavors and colors, depending on the location and kinds of flowers the bees visit. Climatic conditions of the area also influence its flavor and color. NZ's Rata honey is nearly white, Manuka honey is rich ginger-brown and Black Beech honeydew honey is dark brown.

·         To keep their hives strong, beekeepers must place them in locations that will provide abundant nectar sources as well as water.

·         In the days before biology and botany were understood, people thought it was a special kind of magic that turned flower nectar into honey.


·         Honeybees are one of science's great mysteries because they have remained unchanged for 20 million years, even though the world changed around them.

·         Bees have been producing honey for at least 150 million years.

·         The true honey bee was not known in New Zealand until 1839, when an English woman Miss Bunby, introduced the European honey bee species we have today, Apismellifera. The Americas didn't have honey bees until they were introduced by Spanish, Dutch, and English settlers near the end of the 17th century.

·         According to TeAra, the Encyclopedia of New Zealand, we have about 28 species of native bees and several species of honey bee – the first from England, the rest brought from various parts of the world. We also have 4 species of Bumble Bee, all imported from England. They thrive in NZ, although most are in decline in England now.


·         Bumble bees make honey by gathering nectar, but only enough for their season's use. They hibernate in winter and only have small a colony, with a queen and several workers to forage. The queen rears the young.

·         Did you know that bees have 4 wings?

·         The honeybee's wings stroke 11,400 times per minute, thus making their distinctive buzz.

·         A bee flies at a rate of about 12 miles per hour.

·         How many eyes does a honeybee have? Five.

·         The queen bee is the busiest in the summer months, when the hive needs to be at its maximum strength. She will lay about 1,000 to 1,500 eggs per day, without sleeping.

·         In the cold winter months, bees will leave the hive only to take a short cleansing flight. They are fastidious about the cleanliness of their hive.

·         Honeybees do not die out over the winter, but reduce numbers by throwing out the old, the weak and drones. They feed on the honey they collected during the warmer months and patiently wait for spring by forming a tight cluster in their hive to keep the queen and themselves warm. They may forage on sunny days and collect nectar and some queens will lay, but less.

·         It takes 35 pounds, or about 16 kg of honey to provide enough energy for a small colony of bees to survive the winter.

·         Honeybee colonies have unique odors, much like your house smells different from other people's. All the individual bees in a colony smell enough alike so that the guard bees can identify them.

·         Nurse bees work inside the hive. Their job is to make royal jelly, feed and clean the larvae, queen and drones.

·         House bees clean away the dead, make wax and comb, heat/cool the hive, receive nectar and make honey, put it into the comb, sealing it with wax.

·         A honeybee visits between 50 and 100 flowers during one collection flight from the hive.

·         In order to produce 1 kg of honey, about 4 million flowers must be visited.


·         A hive of bees must fly 55,000 miles to produce 500 grams of honey.

·         A honey bee flies at about 24 km/h (15 mph).

·         One bee colony can produce up to 150kg of honey per year.

·         An average worker bee makes only about ½ to 1 teaspoon of honey in its lifetime.

·         At the peak of the honey-gathering season, a strong, healthy hive will have a population of approximately 50,000 bees.

·         It would take approximately 1 ounce of honey to fuel a bee's flight around the world.


·         A Cornell University paper released in 2000 concluded that the direct value of honeybee pollination to U.S. agriculture is $14.6 billion annually.

·         We should appreciate honeybees for their honey and pollination services. 80% of the pollination of the fruits, vegetables and seed crops in the U.S. is accomplished by honeybees.

·         Honey is the primary food source for the bee. The reason honeybees are so busy collecting nectar from flowers and blossoms is to make sufficient food stores for their colony over the winter months. The nectar is converted to honey by the honeybee and stored in the wax honeycomb.

·         In New Zealand, we have almost 5000 beekeepers, most are hobbyists with less than 5 hives.

·         Honey contains vitamins and antioxidants, but is fat free, cholesterol free and sodium free!

·         Not a spinach lover? Eat honey – it has similar levels of heart-healthy antioxidants!

·         One powerful antioxidant called "pinocembrin" is only found in honey and propolis.

·         For years, opera singers have used honey to boost their energy and soothe their throats before performances.

·         Honey is the only food that includes all the substances necessary to sustain life, including water.

·         Honey has the ability to attract and absorb moisture, which makes it remarkably soothing for minor burns and helps to prevent scarring.

·         Honey speeds the healing of open wounds and also combats infection.

·         As recently as the First World War, honey was being mixed with cod liver oil to dress wounds on the battlefield.

·         Modern science now acknowledges honey as an anti-microbial agent, which means it deters the growth of certain types of bacteria, yeast and moulds.

·         Honey and beeswax form the basics of many skin creams, lipsticks, and hand lotions.

·         Queen Anne of England, in the early 1700's, invented a honey and olive oil preparation to keep her hair healthy and lustrous.

·         According to Dr. Paul Gold, a Professor of Psychology at the University of Virginia, "people remember things much better after they've consumed glucose, a form of sugar found in honey."

·         Beeswax is made from tiny glands on the worker bees abdomen and melts at 62 -65 degrees C.

·         Honey is nature's energy booster! It provides a concentrated energy source that helps prevent fatigue and can boost athletic performance.

·         Recent studies have proven that athletes who took some honey before and after competing recovered more quickly than those who did not.

·         Honey supplies 2 stages of energy. The glucose in honey is absorbed by the body quickly and gives an immediate energy boost. The fructose is absorbed more slowly providing sustained energy.







BY
Amit Godse


Tuesday 17 November 2015

गच्चीवरील भातशेती .....By Suresh Bapat

गच्चीवर भात लावण्याचा प्रयोग एकदम अनपेक्षितपणे झाला.  



  • २०१० साली मी भाज्या लावण्यासाठी १६ फुटX१२ फुट चौकोन तयार करून त्यात वाफे तयार केले. एक दोन दिवसात अचानक जोरदार पाऊस पडला आणि तो चौकोन पाण्याने पूर्ण भरून गेला. खाली शेततळ्यात वापरतात तसे UV plastic sheet असल्याने तेथे पाणी साचून राहिले. ते बघितल्यावर ह्या मधे तांदुळ लावून बघावा असा विचार मनात आला. आमच्या कड़े असलेल्या ऑपरेटरची भात शेती असल्याने त्याला फोन केला व ही कल्पना सांगितली. तेव्हा ६इंच जाडीच्या मातीच्या थरावर व गच्चीत, भात येणे शक्य नाही असे म्हणून तो हसायलाच लागला. पण तरीही त्याच्या कडून थोड़ी रोपे मागवली व त्या चिखलात लावूनही टाकली.
  • १५-२० दिवसांनी ती रोपे छान उभी राहिलेली पाहून मला खुप छान वाटले. हळूहळू त्या रोपांची वाढ होत होती. ६ इंच जाडी च्या चौकोनात फक्त कचरया पासून बनलेली माती होती व ती त्या रोपांचे संवर्धन करत होती. इंच इंच वाढणारया रोपाना बघुन उत्साह वाढत होता.आता त्याला लोंब्या कधी येतात याची मी व माझी पत्नी वाट पहात होतो. रोज सकाळी चहा पिताना ह्या रोपाच्या हिरव्या गार दर्शनाने आमचा दिनक्रम सुरु व्हायचा. 

  • साधारण 2 महिन्यानी लोंब्या धरायला सुरवात झाली, तेव्हा हा प्रयोग नक्की यशस्वी होणार याची खात्रीच पटली. रोपे लावल्या पासून अडीच महिन्यात तो पूर्ण चौकोन लोंब्यानी भरून गेला. आता भाताचा सुमधुर सुवास येऊ लागला. त्या वासाने मन तृप्त होऊन जायचे. तसेच ह्या रोपांजवळ मुनियासारखे  छोटे छोटे पक्षी घिरटया घालू लागले. दाणे टीपण्यासाठी त्यांचीचाललेली धडपड , लगबग मोठी मजेशीर दिसायची.
  • ज्या ऑपरेटर ने रोपे दिली, तो ही भात आलेला पाहून थक्क झाला. सकाळ व Indian Express ह्या वर्तमानपत्रांनी हा एक वेगळा प्रयोग म्हणून बातमी दिली. ६इंच जाडीच्या थरावर व कमी पाण्यावर भात येऊ शकतो व जेथे शक्य आहे तेथे वर्षातून दोन वेळा ही येऊ शकतो हे सिद्ध झाले. २-३ बाहेरगावचे शेतकरी मुद्दाम येऊन बघुन गेले. त्यांनी हा प्रयोग स्वतः सुरु केला. मग दर वर्षी हा भात लावण्याचा प्रयोग सुरूच आहे. दर वर्षी साधारण १०-१२ किलो भात होतो. तो पाहून व खाउन छान वाटते.

स्वकष्टर्जित पिकलेल्या तांदूळा चा भात खाताना लागणारी त्याची चव ! मजा काही औरच !

                



माझ्या बागेतील इतर भाजीपाला , फुलझाडे व फळसंपदा 




















BY 
Suresh Bapat